‘Iedereen heeft het al gehoord of gelezen..’, met die woorden opent het eerste ons bekende wijkkrantje dat in het voorjaar van 1975 als stencil de brievenbussen van het Vonderkwartier bereikte. Het nieuws – waarover iedereen dus al had gehoord of gelezen – betrof de rechtszaak van een actiecomité uit de wijk tegen de gemeente Eindhoven over de aanleg van een vierbaansweg. De allereerste wijkkrant bevatte onder meer het volledige persbericht dat het wijkcomité hierover had opgesteld nadat de gemeente had besloten in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak, die in het voordeel van het Vonderkwartier was uitgevallen. Maar het vroeg ook aandacht voor een steunfonds dat voor de rechtszaak in het leven was geroepen en voor de ‘slachtoffers’ van het protest: een wijkbewoner die was gevallen over de ‘troep’ die de stilgelegde werkzaamheden in de wijk veroorzaakten en voor de middenstanders in de wijk die vanwege deze troep minder goed bereikbaar waren.

Het moge duidelijk zijn: waar anno 2016 slechts enkele wijkbewoners zich op beleefde wijze boos maken over de fouten en vertragingen rondom de renovatie van het Genderpark, leefde de kwestie van de vierbaansweg in 1975 volop in de wijk. Nu hadden de bewoners van het Vonderkwartier daar ook goede redenen voor. De gevreesde ‘snelweg’ zou grofweg het tracé gaan volgen van de in 1959 opgeheven spoorlijn (het zogenaamde ‘Bels lijntje’, zie hier) en dus dwars over het Lodewijk Napoleonplein/Hagenkampweg de wijk doorkruisen. Volgens de wijkbewoners was de aanleg van de weg echter in strijd met het bestemmingsplan, dat juist groenvoorzieningen had beloofd op dit voormalige spoorwegtracé.

Het persbericht van het ‘wijkkomitee’ leest echter vooral als een aanklacht tegen de koers die de gemeente in dit conflict heeft gekozen. Met de beslissing om de rechtsgang voort te zetten in een hoger beroep toonde de gemeente de tijdgeest van de jaren ’70, met zijn inspraak en actiecomités slecht begrepen te hebben. Volgens het persbericht was dit niets minder dan een onnodige verspilling van gemeenschapsgeld dat ook aan sociale activiteiten besteed had kunnen worden.

Achteraf valt misschien te betwijfelen of de initiatiefnemers van het wijkcomité op dit heikele punt wel echt tot overleg bereid waren geweest. Maar dat het hen ernst was met de zelforganisatie en het overleg in de wijk blijkt wel uit een latere aflevering van de wijkkrant uit hetzelfde jaar. Daarin worden wijkbewoners opgeroepen zelf plannen te maken voor de verbetering van de wijk, bijvoorbeeld door voorstellen te doen voor het invoeren van eenrichtingsverkeer in hun eigen straat. Ook werd er een werkgroep ‘sociale contacten’ opgericht, die na een enquête onder wijkbewoners nog in hetzelfde jaar een rommelmarkt en een kienavond organiseerde en plannen maakte voor onder meer een peuterspeelzaal en een babysit-centrale.

Hoe dit actievoerende wijkcomité langzaam uitgroeide tot de huidige wijkvereniging is nu volledig terug te lezen in de gedigitaliseerde wijkkranten uit de periode 1975-2008. Zo valt te lezen dat al in 1992, rond de herinrichting van het Lodewijk Napoleonplein, gespeculeerd werd over de invoering van een ‘belanghebbende parkeerregeling’. Maar ook dat in 1993, na de succesvolle organisatie van een buurtfeest op datzelfde nieuwe plein, de werkgroep pleinactiviteiten werd opgericht. Wie alles wil weten van de vele feestelijke activiteiten die deze werkgroep sindsdien organiseerde – of over de voorlopers van de huidige werkgroep buurtpreventie – moet vooral zelf eens een duik nemen in het nieuwe digitale wijkarchief. Aarzel daarbij niet om met uw eigen verhalen ‘naar aanleiding van’ contact op te nemen met verhalen@vonderkwartier.nl – wie weet kunnen wij dan wel meer mooie verhalen uit het rijke Vonderverleden op onze site plaatsen.